Thứ Sáu, 23 tháng 9, 2016

TÔI NHỚ RẰNG ĐÂY ... - NL


Tôi nhớ rằng đây giữa bụi trần
Nghe hồn tan tác giữa trời trong
Rằng đây bên ấy xa vời vợi
Mỗi chiều mây tím gợi bâng khuâng

Tôi nhớ rằng đây giữa phố xa
Áo ai tươi tắn giữa quan hà
Hồng xanh tím đỏ còn nhiều nữa
Chỉ thấy có em trong lòng ta

Tôi nhớ rằng đây đời phiêu lãng
Mái nhà xưa ấy giồng hoa thưa
Có chút nắng vàng bên khung cửa
Len lén trộm nhìn em mộng mơ

Tôi nhớ rằng đây phận lẻ loi
Cho em tô thắm đẹp nụ cười
Cho mối tình anh còn xao xuyến
Chúc em hạnh phúc phận lứa đôi

Sept.23,2016



Thứ Năm, 22 tháng 9, 2016

TỪ XA VẮNG VỀ ĐÂU ? - NL

Nàng từ xa vắng về đâu ?
Tôi từ xa vắng về mầu yêu thương
Có em có bạn có trường
Có thầy cô giáo con đường áo bay
Nàng từ xa vắng nào hay
Tôi từ xa vắng nhớ hoài hoa xuân

Sept.22,2016

HỒN THU CÒN ĐÓ ! - NL

Đây mùa thu đây mùa thương nhớ
Những bóng hình tàn úa mộng chiêm bao
Ngày mới lớn tình sóng xô dạt dào
Nghe ấm áp bên người em nhỏ bé

Đây mùa nghe lá thu sầu lặng lẽ
Hai đứa buồn trong giây phút chia phôi
Nghe trái tim đau xót lòng bồi hồi
Ngày xa vắng có bao giờ gặp lại

Đây Lá chết hồn thu vàng về cội
Liệm mối tình dang dở mộng chung đôi
Tôi cùng em thương mến trọn đường đời
Mãi  trở lại trên từng mùa thu nhớ

Sept.22,2016

Thứ Tư, 21 tháng 9, 2016

LỜI RU CỦA MẸ - NL

Lời ru của mẹ à ơi !
Mấy nghìn năm lịch sử xa xôi
Văn hoá Tây Tàu có khác
Sao làm đảo lộn  giống nòi

Lời ru của mẹ à ơi !
Thương con thương nước bao đời
Tiếng khóc oa oa ngày mới lớn
Dạy con thật thà  trên môi

Lời ru của mẹ à ơi !
Tổ tiên dựng nước tơi bời
Lời khuyên hãy gìn giữ lấy
Công ơn ghi nhớ muôn đời

Lời ru của mẹ à ơi !
Đàn con giờ đã nên người
Sao đành cam tâm dâng đất
Cho Tàu giày xéo biển khơi

Sept.21,2016


Thứ Ba, 20 tháng 9, 2016

TIẾNG CHUÔNG CHIỂU THU - NL

Con sông xưa chảy lững lờ
Cầu đưa qua lối hẹn hò cố nhân
Chuông nhà thờ đổ  đinh đong
Chân theo nhịp thở xuôi dòng trầm luân
Người gieo nỗi nhớ mênh mông
Lòng còn vẳng tiếng chuông ngân năm nào

Sept.20,2016

ĐỒNG XANH NGẬM NGÙI - NL

Đây đồng xanh ta có nhau
Đây đồng xanh với luống cày
Ruộng lúa no lành cho ngày mai
Nhưng nay nước mắt ngậm ngùi
Thương người mất đất mồ côi thị thành

Sept.20,2016

Thứ Hai, 19 tháng 9, 2016

NHỚ NÀNG THU XƯA - NL

Thu ơi ta nói thu nầy
Vàng cây lá rụng bên vườn thu xưa
Ngó sang hàng xóm đong đưa
Lược cài mái tóc ngẩn ngơ trong lòng
Những chiều êm ả bâng khuâng
Nhớ nàng thục nữ bên song năm nào
Tôi nghe tình đã bay cao
Ngày rời quê mẹ xa nhau nghìn trùng
Còn đây hình bóng nhớ mong
Lâu lâu ẩn hiện tơ lòng  trào dâng

Sept.19,2016

Những giọt nắng long lanh
Trải thảm vàng trong gió
Bùi ngùi ruộng lúa tiếng hò cố hương

Sept.19,2016  - NL


Chủ Nhật, 18 tháng 9, 2016

Bạn khi buồn tìm vui
Thù khi vui tìm buồn
Cánh chuồn thù bạn gõ hồn thương đau

Sep. 18,2016

Thứ Sáu, 16 tháng 9, 2016

TRÒ ĐỜI - NL

Ngồi buồn đưa những ước mơ
Lên trời cao vút vẩn vơ phận người
Bay đi trên những năm trôi
Nhìn quanh chỉ thấy trò chơi cuộc đời

Sept.16,2016

Thứ Năm, 15 tháng 9, 2016

Tôi ơi !
Tôi là ai vậy
Chưa thành thân xác tôi thì ở đâu ?

Sept.15,2016

Đàn vịt trời kêu en éc
Ruộng vườn đâu sao lại tới đây
Ngơ ngơ ngác ngác tiếng xe ù ù

Sept.15,2016


NGƯỜI TRÍ THỨC CSVN - NL


Đất nước ai nghèo chết mặc ai
Tiền ông bỏ túi nhậu lai rai
Mua bằng cũng được vài trăm tỷ
Khoe của lại thêm tiếng anh tài
Bè bạn miệng đời khua lốp cốp
Cháu con danh giá được ra oai
Quê cha đất tổ không màng đến
Nếu có nguy nan chạy nước ngoài

Sept.15,2016

Thứ Tư, 14 tháng 9, 2016

Làn mây trắng
Bay ngang
Phập phồng hơi ấm tình mang vào lòng

Sept.14.2016

Chuông chùa
Văng vẳng xa đưa
Âm thanh đi mãi sao chưa thấy về

Sept.14,2016

Chiếc cầu
Đưa những ước mong
Bình tâm lặng ngắm dòng sông qua đời

Sept.14,2016

BÁN ĐƯỜNG TƠ - NL

Ruộng đồng ngày ấy lụi tàn dần
Cánh hạc con diều hương cố nhân
Người ấy ra đi ngày nắng nóng
Ruộng vườn bỏ lại giữa trời không
Con sáo kêu vang hồn đất nước
Lồng son tràn ngập khối tơ lòng
Thương em thân xác không còn nữa
Khóc tình trinh trắng thấu trời đông

Sept.14,2016

Hoa lài thấp thoáng
Trong áo ai bay
Hương chiều lay động  cánh đồng quê tôi

Sept.14,2016

Thứ Ba, 13 tháng 9, 2016

Đoá cúc vàng mới nở
Đẹp làm sao ! từng cánh tươi vui
Như miệng em cười trong hoa nắng nhảy

Sept.13,2016

THAY LỜI TRÍ THỨC VN TRONG NƯỚC CẢM ƠN ĐẢNG CS


Nầy là ly rượu vui
Nầy là ly rượu tình
Mỗi ngày cùng chia sẻ
Hưởng thụ nước thanh bình

Thời quá khứ hãy quên
Nhìn tương lai làm giàu
Cuộc đời có bao lâu
Hãy nâng cao đẳng cấp

Mặc ai có đói nghèo
Mặc ai có lầm than
Lo gia đình vinh quang
Rạng rỡ cùng bè bạn

Ai nói nước ly loạn
Chẳng nghe tiếng súng đâu
Buôn bán ngày rộng mở
Với các nước lân bang

Ta không cần biểu tình
Mọi Chuyện nhà nước lo
Mong cho đảng vững mạnh
Được thêm phần ấm no

Những người bạn thuở xưa
Có tình cảm dư thừa
Tiền tài và danh vọng
Cùng nói chuyện cợt đùa

Ai nói đảng dâng đất
Ai nói đảng yếu hèn
Tàu Việt là anh em
Cùng chung một nòi giống

Ta là người trí thức
Được đảng và nhân dân
Ưu đãi ta ăn học
Mừng cộng sản muôn năm

Sept.13,2016




Thứ Hai, 12 tháng 9, 2016

Flowers and Bees make the honey
Ending are died in the honey

Sept.12,2016  - NL

THU NHỚ NHÀ - NL

Chớm thu lạnh giữa thu sầu
Tình tôi da diết nhuộm mầu cố hương
Xứ người ôm ấp mến thương
Đêm đêm mộng mị còn vương mái nhà

Sept.12,2016


Chủ Nhật, 11 tháng 9, 2016

Trời mây xám
Chiếc lá vàng
Đong đưa nhịp thở tiếng đàn gieo oan

Sept.11,2016 - NL

Vũ trụ nầy
Xác thân kia
Ngàn năm làm bạn nói lời hư không

Sept.11,2016 - NL

Những người bạn
Những ngã đường
Trái tim ẩn giấu trong lòng quê hương

Sept.11,2016 - NL

Trong thinh lặng
Nỗi cô đơn
Bóng ma ẩn hiện giữa lòng hoang vu

Sept.11,2016  - NL

Giọt nước mắt cho đời
Giọt nước mắt cho người
Còn giọt nước mắt nào cho " Tôi" ?

Sept.11,2016                                   NL

Thứ Bảy, 10 tháng 9, 2016

 ĐÀM TRUNG PHÁP: ĐỌC THƠ HAIKU NHẬT BẢN QUA LỐI VIẾT ROMAJI

Thứ Bảy, ngày 10 tháng 9 năm 2016


Mỗi bài thơ haiku (俳句) của người Nhật Bản là một tiểu vũ trụ thu gọn trong đúng 17 âm tiết. Trong cái hạn hẹp tối đa ấy, nhà thơ diễn tả cảm nghĩ của mình trước thiên nhiên và còn cho người đọc thoáng thấy một hình ảnh vĩnh cửu phát hiện qua một cảnh trí thông thường chóng phai mờ. Về điểm này thì có lẽ mỗi nhà thơ lớn, ở phương trời nào cũng vậy, đều có đôi chút tâm hồn haiku – như khi William Blake (1757-1827) đã thấy cả vũ trụ trong một hạt cát, cả thiên đường trong một đóa hoa dại (“to see a world in a grain of sand, a heaven in a wild flower”) hoặc như khi Đinh Hùng (1920-1967) mới chỉ nhìn vào đôi mắt lưu ly của Kỳ Nữ mà đã “thấy cả bóng một vầng đông thuở trước, cả con đường sao mọc lúc ta đi”!
         
Tổng số 17 âm tiết của một bài haiku được thu xếp thành 3 dòng thơ, thông thường với 5 âm tiết cho dòng thứ nhất, 7 âm tiết cho dòng thứ hai, và 5 âm tiết cho dòng thứ ba. Ba dòng thơ ấy không bắt buộc phải vần với nhau và cũng không cần những dấu chấm câu.

Thi bá Matsuo Basho (松尾笆僬) thuộc thế kỷ 17 là người đã nâng thơ haiku lên hàng nghệ thuật siêu đẳng, và cũng từ đó haiku trở nên thể thơ thông dụng nhất trong văn chương Nhật Bản. Nghệ thuật siêu đẳng này gắt gao đòi hỏi nhà thơ phải diễn tả rất nhiều, gợi ý tối đa trong một hình thức vắn tắt, cô đọng nhất. Mỗi bài haiku phải gây nên một ấn tượng trọn vẹn bằng cách đặt vào bên cạnh yếu tố thiên nhiên một câu gợi ý về một mùa trong năm hoặc một cảm xúc mạnh. Bài thơ dưới đây của Basho dùng hai yếu tố thiên nhiên (con đường vắng vẻ, lúc xẩm tối mùa thu) để làm bối cảnh cho một cảm xúc mạnh (sự hiu quạnh tột cùng):
kono michi ya || con đường ấy
yuku hito nashi ni ||  không người qua lại
aki no kure || trời xẩm tối mùa thu


Vì nhiều chữ Nhật Bản ở dạng đa âm tiết (thí dụ như danh từ shizukesa có nghĩa là sự thanh tịnh gồm 4 âm tiết), khi bị ghép vào mô thức haiku tiết chế, nhiều khi chỉ một hai chữ thôi đã chiếm hết cả dòng thơ rồi. Cho nên cả bài haiku chỉ là vài ba nét chấm phá để gợi cảnh, gợi tình, hoàn toàn ý tại ngôn ngoại  (意在言外).
Ba thi nhân haiku hàng đầu trong văn học Nhật Bản là Matsuo Basho (松尾笆僬 1644-1694), Yosa Buson (与謝蕪村 1716-1784), và Kobayashi Issa (小林一茶 1763-1827). Basho lẫy lừng nhất, thường được ví như một William Wordsworth (1770-1850) vì ông cũng đã suốt đời đi tìm sự cảm thông với thiên nhiên. Thơ Basho phảng phất cốt cách tiên của Lý Bạch (李 白 701-762) và nhuộm mầu ly tao của Đỗ Phủ (杜甫 712-770). Buson còn là một nhà danh họa ; thơ ông rất đẹp nét, trữ tình, và nhậy cảm. Issa mồ côi mẹ từ thuở ấu thơ và bị mẹ ghẻ hắt hủi ; từ năm 14 tuổi đã tự lập và nghiên cứu haiku. Thơ Issa bình dị và nhắc đến các sinh vật nho nhỏ như chim sẻ, dế, bươm bướm với nhiều thân thương trìu mến.
Haiku là thơ vịnh thiên nhiên qua bốn mùa xuân, hạ, thu, đông. Chúng ta hãy xem ba thi nhân nêu trên chấm phá cảnh trí thiên nhiên như thế nào qua các bài haiku lừng danh của họ, được trích dẫn bằng romaji là lối viết tiếng Nhật bằng mẫu tự la-tinh, rất dễ phát âm, dành cho những người quen với mẫu tự này như chúng ta. [Tiếng Nhật còn 3 lối viết khác là kanji, hiragana, và katakana. Kanji (漢字) dùng chữ Hán phát âm kiểu Nhật để viết các từ (words) ; hiragana (片仗名) dùng một hệ thống ký hiệu tượng trưng các âm tiết, để viết các từ Nhật Bản không có trong kanji ; và katakana (平仗名) dùng một hệ thống ký hiệu tượng trưng các âm tiết,  để viết các từ mượn (borrowed words), các tên ngoại quốc, hoặc để viết các phần nhấn mạnh trong câu].                                             
Ưu điểm của romaji là nó cho người đọc thấy rõ được các từ ngữ tượng thanh cũng như sự hòa hợp các âm tương tự (assonance) trong các dòng thơ. Trong bài viết này, các dòng chuyển sang tiếng Việt cố gắng giữ nội dung nguyên tác, mặc dù đôi khi phải thay đổi thứ tự ý nghĩa các câu để nghe cho thuận tai người Việt, và hoàn toàn không theo mô thức tiết chế của haiku.
Vì sự ngắn gọn tối đa, thi nhân haiku không thể sử dụng cú pháp cầu kỳ, nhưng điều này lại chính là một lợi điểm cho người chưa giỏi tiếng Nhật nhưng thích đọc thơ haiku. Quả thực, chỉ cần một kiến thức căn bản về cú pháp Nhật ngữ và một cuốn tự điển Nhật dùng lối viết romaji dễ tra cứu mục từ sắp xếp theo thứ tự a, b, c (thí dụ như cuốn Kodansha’s Romanized Japanese-English Dictionary dầy 666 trang xuất bản tại Tokyo năm 1993 mà bút giả sử dụng) là chúng ta có thể thưởng thức thơ haiku. Chính cuốn tự điển này đã giúp bút giả hiểu ý nghĩa bài thơ của Basho viết về tiếng ve kêu, trong đó có các từ shizukesa (= thanh tịnh), iwa ( = tảng đá lớn), semi ( = ve sầu), và koe ( = giọng). Kiến thức cú pháp căn bản của tiếng Nhật giúp người đọc nhận ra rằng giới từ ni (trong) phải đứng sau danh từ trong một đoản ngữ với giới từ đóng vai chủ động (prepositional phrase) –ngược hẳn với thói quen trong tiếng Anh và tiếng Việt. Vì vậy đoản ngữ  trong tảng đá lớn  khi dịch sang tiếng Nhật sẽ thành tảng đá lớn trong (iwa ni). Cần biết thêm, chủ từ trong câu được đánh dấu bằng tiểu từ ga hoặc wa đặt ngay sau nó, túc từ được đánh dấu bằng tiểu từ o đặt ngay sau nó, động từ thì lúc nào cũng phải đứng sau cùng trong câu, theo thứ tự gần như bất di bất dịch là “chủ từ + ga/wa + túc từ + o + động từ.” Còn tiểu từ no (của) trong tiếng Nhật được dùng như chữ chi () trong tiếng Tàu hoặc  sở hữu cách -’s  trong tiếng Anh. Do đó, semi no koe, phải hiểu là thiền chi thanh (蟬之声) hoặc the cicada’s voice.    
Mùa xuân mang lại những sinh vật mà Issa rất trìu mến. Có lẽ khi vỗ về tinh thần chú ếch mảnh mai, thi nhân cũng tự an ủi chính mình :
yase-gaeru || chú ếch èo uột
makeru na issa || đừng bỏ cuộc nhé
kore ni ari || issa  đang an ủi chú đây


Mưa xuân khiến hoa cỏ tốt tươi, nhưng phũ phàng làm sao, dưới làn mưa ấy cũng có một lá thư bị ai đó quăng đi để gió thổi vô rừng, như Issa diễn tả:
haru-same ya || mưa xuân
yabu ni fukaruru || lá thư vứt bỏ
sute tegami || gió cuốn vô rừng
Xuân là mùa của hạnh phúc, của tái sinh, nhưng thảm thay, Buson thấy xuân cũng là mùa của tàn sát sinh linh:
hi kururu ni || trong hoàng hôn
kiji utsu || tiếng bắn chim trĩ vang dội
haru no yama-be kana || triền núi mùa xuân
Trong ánh xuân rực rỡ, Basho ước ao được tự do, không vướng lụy hồng trần, như con sơn ca kia đang líu lo giữa thảm cỏ xanh:


hara-naka ya || giữa bãi cỏ
mono nimo tsukazu || sơn ca líu lo
naku hibari || chẳng ưu phiền
Xuân đi hạ đến, Basho chỉ nghe thấy tiếng ve sầu vang vọng vào kẽ đá. Thi nhân ghi lại cảm giác đầy thiền tính ấy qua ba dòng thơ sau :
shizukesa ya || thanh tịnh và
iwa ni shimi-iru || thấm vào đá lớn
semi no koe || tiếng ve ca
Khi vui hưởng đời, mấy ai thấy chết chóc đang chờ. Những con ve sầu của Basho cũng thế -- chúng có biết đâu là cuộc sống của chúng sắp tàn:
yagate shinu || ve sầu ca hát
keshiki wa mieru || chẳng mảy may hay biết
semi no koe || chết đã gần kề

Nhân sinh vô thường, có khác chi đám mây trôi luôn thay hình đổi dạng, qua thi bút huyền diệu của Issa:
oni to nari || đám mây trong ngày khổ ải
hotoke to naru ya || từ hình quỷ
doyoo-gumo || chuyển sang hình phật
Cỏ mùa hạ tốt tươi thật đấy, nhưng Basho cũng thấy dưới lớp cỏ ấy là mồ chôn những ước mơ hiển hách của biết bao đấng trượng phu:
natsu-kusa ya || cỏ mùa hạ
tsuwa-mono-domo ga || đang chôn vùi
yume no ato || giấc mơ chiến thắng cố chinh nhân
Chỉ nhìn những trái ớt chín mọng trên cây, nhà thơ kiêm danh họa Buson đã thấy cả một mùa thu đang làm lộng lẫy thiên nhiên:
utsukushi ya || đẹp biết bao
no-waki no ato no || những trái ớt đỏ tươi
toogarishi || sau trận thu phong
Người thường khi nghe tiếng dế rên rỉ đêm thu thì có lẽ chỉ buồn thôi, nhưng thi sĩ Issa đa cảm đã vội nghĩ ngay đến ngày mình xuống mộ. Mời nghe nhà thơ cô đơn đó căn dặn người bạn nhỏ nhoi đôi lời:
ware shinaba || này chú dế
haka-mori to nare || hãy làm người gác mộ
kirigirisu || sau khi ta lìa đời
Bóng đêm dầy đặc, một vài tia chớp, và tiếng kêu xào xạc của một con chim đi tìm mồi là mấy chấm phá tuyệt diệu vẽ lên một đêm thu cô quạnh đến rùng mình qua thần bút Basho :
inazuma ya || vài tia chớp lập lòe
yami no kata yuku || tiếng kêu vạc ăn đêm
goi no koe || bay vào cõi tối
Rồi mùa đông tr lại, với băng giá ngoài trời và băng giá trong lòng thi nhân. Lúc ấy Buson chỉ ước ao được đi ở ẩn trong núi Yoshino:
fuyu-gomori || mùa đông ẩn dật
kokoro no oku no || ngọn núi yoshino
yoshino yama || chiếm trọn tâm tư

Basho ít khi dừng bước giang hồ. Tuy vậy, ông ngao ngán trạng huống ốm đau khi chu du mùa đông qua những vùng hẻo lánh:
tabi ni yande || lữ hành trong bệnh hoạn
yume wa kare-no o || chờn vờn bóng ma
kake-meguru || trên cánh đồng hoang
TÀI LIỆU THAM KHẢO
The Japanese Haiku (1957) của Kenneth Yasuda, NXB Tuttle, Tokyo.
Matsuo Basho (1970) của Makoto Ueda, NXB Kodansha, Tokyo.  
Classic Haiku (1991) của Yuzuru Miura, NXB Tuttle, Tokyo.                                                           Kodansha’s Romanized Japanese-English Dictionary (1993), Tokyo.
ĐÀM TRUNG PHÁP
(Photo credit: Internet)

CUNG ĐÀN XƯA... NL

Có còn môi thắm nụ cười
Nhìn tôi ngày ấy sáng ngời liêu trai
Một  người con gái mắt nai
Chim Oanh gợi nhớ tiếng ai cợt đùa
Cung đàn đã đứt dây tơ
Người thơ còn có ngồi mơ chốn nào ?

Sept.10,2016

Thứ Sáu, 9 tháng 9, 2016

BUỒN... ! - NL

Bao năm ta sống đời lưu lạc
Bạc áo phong sương tình hững hờ
Dăm ba thằng bạn còn đâu nữa
Một góc phương trời với mộng mơ
Hãy để ta yên tìm dĩ vãng
Những phút vui buồn ta có nhau
Tình bạn còn đây trong đêm vắng
Thì thào tiếng nói giữa  chiêm bao

Sept.09,2016


THAY LỜI NÔNG DÂN TRI ÂN CỐ TỔNG THỐNG NGÔ ĐÌNH DIỆM - NL


Còn đây lớp học ê a
Vẽ hình bóng cũ làng ta đổi đời
Người về dựng nước yên vui
Tình thương dân tộc sáng ngời đấu tranh
Dân việt đời sống thanh bình
Không còn tiếng súng đêm đêm vọng về
Con diều còn thả trên đê
Giọng hò êm ả đê mê cánh đồng
Vui cùng non nước thong dong
Người cầm vận nước yêu dân tộc mình
Xoá nhoà đời sống điêu linh
Thời gian ngắn ngủi nhưng tình bao la
Cảm ơn người tặng hương hoa
Một thời no ấm cho ta luống cày

Sept.09,2016